Salih SARI
GİYOTİNE GİDEN YOL Fransız İhtilali
• İhtilal öncesi siyasi ve ekonomik durum
Devrim öncesi Fransa’da hukuki olarak üç sınıf bulunuyordu bunlar: Ayrıcalıklı sınıflar ile ayrıcalıklı sınıfların dışındaki bütün kesimleri içinde bulunduran üçüncü zümre (Tiers Etat).
• Soylular
Tüm soyluların kılıç kuşanma, çeşitli vergilerden muaf olmak, feadal haklardan kaynaklanan vergileri köylülerden toplamak gibi ayrıcalıkları vardı.
• Ruhbanlar
Fransa’da ekilebilir toprakların %10’ unun mülkiyeti kiliseye aitti. Ayrıca çok geniş toprakların vergisini toplama hakkı da kiliseye verilmişti.
• Zümreler
Fransa’nın 25 milyonluk nüfusunun ayrıcalıklı sınıfların dışında kalan nüfusun yüzde 97’sini üçüncü zümre oluşturuyordu. Üçüncü Zümre içinde hala en büyük çoğunluk köylüler oluşturuyordu geriye kalanlar ise şehirlerde ekonomik olarak güçlü bir burjuva sınıfı orta çıkmıştı.
Genel olarak bakıldığında Fransa’nın sosyal ve ekonomik gelir kısmı buydu Soylulardan ve Din Adamlarından neredeyse yok denecek kadar az vergi alınıyor halkın belini büküyorlardı bütün yük Üçüncü Zümre denilen sosyal sınıfın üstündeydi buda bir süre sonra kin ve nefret yüklemeye başlayacak.
• Fransız ihtilalini oluşturan alt yapı
Her şeyden önce Fransız Devriminde aydınlanma düşüncesinin etkisi oldukça büyüktür. Sanayi Devrimiyle birlikte teknik alanda yaşanan buluşlar, yeni düşüncelerin yerleşmesine de neden oluyordu. Bilimsel buluşlar, Evren ve Dünya ile ilgili yeni keşifler, kilise dogmalarına dayanan katı dinsel düşüncenin, skolastik öğretinin sarsılmasına neden oldu. Bence devrimin en önemli ilhamı ise Amerika’nın bağımsızlık kazanıp 4 Temmuz 1776’da ilan edilen Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi olmuştur. Halkın, kişisel hak ve özgürlüklerini korumak için siyasal otoriteye karşı çıkabileceği ve başarılı olabileceği fikri Avrupa’nın yeni toplumsal sınıflarının zihnine yerleşti.
• Devrim
Mali krizi aşabilmek için kral XVI. Louis 4 Mayıs 1789’ da Genel Meclisi açtı. Bu meclis sınıf esasına göre karar alan organlardı Zümrelerin pek sözleri dinlenmiyordu bunun üzerine Üçüncü Zümre temsilcileri ise altı hafta toplantıları boykot ettikten sonra 17 Haziran‘da kendilerine Ulusal Meclis olarak ilan ettiler. Soylular büyük tepki gösterince Louis meclisi kapattı. Kralın meclisi kapatması üzerine bir spor salonunda 9 Temmuz 1789’da kendilerine Kurucu Meclis olarak ilan ettiler. Kralın bu meclisi de dağıtmak istemesi üzerine sokaklara dökülen halk 14 Temmuz’da askerlerle girdikleri çatışmalarda monarşinin sembolü olan Bastille hapishanesini ele geçirdiler Temmuz ayının sonlarında köylüler yağmaya başladılar. Bunu durdurmak isteyen Kurucu Meclis 4 Ağustos’ta Feadalizm kaldırıldı ve soyluların her türlü ayrıcalığa son verildiği açıklandı. 26 Ağustos 1789’da İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesini ilan etti. İki yıl süren çalışmalardan sonra Fransa’nın ilk Anayasası hazırlandı, Anayasayı imzalamadan yurt dışına kaçmaya çalışan kral Varennes kasabasında yakalanarak Paris’e götürüldü kral tarafları olan muhafezakar kanadının sayesinde affedildi, 13 Eylül 1791’de Anayasa imzalandı. Görevini Tamamlayan Kurucu Meclis Kendini Feshetti.
1 Ekim 1791’de Yasama Meclisi göreve başladı, bunun üzerine Avrupa monarşilerinde Fransa’ya karşı bir savaş fikri giderek güç kazanıyor. Meclis sol ve sağ kanat olmak üzere ikiye ayrılmış savaş yanlısı sol kanat gerekli bahaneler arıyorlardı ve beklenen fırsat gelmişti Avusturya kralı II. François verdiği muhtıra üzerine yasama meclisi 20 Nisan 1792’de Avusturya ve Prusya’ya savaş açtı. Ağustos ayının başında, Fransa sınırına dayanan Avusturya ve Prusya orduları komutanı Brunswick Dükü krala karşı ayaklananların yargılanacakları ve kralın sarayına dokunurlarsa Paris halkını kılıçtan geçireceğini ilan etti. Bunun üzerine Paris’te öfke arttı 10 Ağustos sabahı adeta inceldiği yerden kopsun diyen halk saraya hücum ettiler. Bunun üzerine kral meclise sığındı, Yasama Meclisi yeni Anayasayı hazırlamak üzere Konvansiyon Meclisini seçmeye çağırmasına karar verdi. 21 Eylül 1792’de krallığın kaldırılmasına oy birliği ile karar verildi. Monarşi artık son buluyor, 1804’e kadar sürecek I. Cumhuriyet başlıyordu. Bütün bu olan bitenlerin faturası birine kesilmeliydi Vatana ihanet suçlamasıyla yargılanan XVI. Louis 21 Ocak 1793’ de GİYOTİN ile idam edildi.
• Terör Dönemi
1793 Haziran ayında başlayıp 1794 Temmuz ayına kadar süren Terör Dönemi Farklı kaynaklarda değişen rakamlara göre 16 bin ile 50 bin kişi GİYOTİN ile idam edildi. Kısaca devrim kendi evlatlarını yemeye başlamıştı.
• Direktuvar Dönemi
1795 Yılında yeni bir anayasa yapıldı ve siyasi haklar genişletildi. Yürütme gücü meclis tarafından seçilen 5 kişiye veriliyordu bunlara Direktuvar adı verildi.
Mısır seferinden dönen Napoleon 9Kasım 1799’da darbe ile iktidarı ele geçirdi. 1802’de birinci konsül seçilen Napoleon bununla da yetinmedi 2 Aralık 1804’de İmparatorluğunu ilan etti.
• Yorumum
4 Mayıs 1789’da başlayan macera 2 Aralık 1804 yılına kadar sürmüş hedeflerini ulaşmış mı bilemem orası size kalmış ama bu dönemde bolca kan ve acı üstüne acı eklenmiştir, bir kişinin yıldızı parlamış o kişide fırsatlardan faydalanarak yönetime el koymuş ve Napoleon dönemi başlamıştır.